روسیه و ایران قرارداد 20 ساله ای را نهایی کردند که خاورمیانه را برای همیشه تغییر خواهد داد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با امضای قرارداد همکاری جامع ۲۰ ساله جدید جمهوری اسلامی ایران و روسیه موافقت کردند.

آیت الله علی خامنه‌ای رهبر ایران، در تاریخ 18 ژانویه موافقت رسمی خود را با توافقنامه همکاری جامع 20 ساله جدید بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه - بر اساس گفته های یک منبع ارشد (بخش) انرژی در ایران و یک منبع ارشد در اتحادیه اروپا (E.U) - اعلام کرد.

به گفته مجتمع امنیت انرژی، قرارداد 20 ساله - معاهده بر اساس روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه - در 11 دسامبر 2023 برای بررسی ارائه شد و این قرارداد جایگزین قرارداد 10 ساله امضا شده در مارس 2001 (تمدید شد) خواهد شد.

این قرارداد نه تنها از نظر مدت، بلکه از نظر دامنه و مقیاس، به ویژه در بخش دفاع و انرژی گسترش یافته است و از چندین جنبه، قرارداد جدید علاوه بر این مکمل عناصر کلیدی توافقنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین است.

در ابتدا در بخش انرژی، قرارداد جدید به روسیه اولین حق استخراج در بخش ایرانی دریای خزر، از جمله میدان بالقوه عظیم چالوس را می دهد.

منطقه وسیع‌تر حوضه خزر، شامل میادین خشکی و فراساحلی، به طور محافظه‌کارانه حدود 48 میلیارد بشکه نفت و 292 تریلیون فوت مکعب (tcf) گاز طبیعی در ذخایر اثبات‌شده و احتمالی تخمین زده می‌شود.

در سال 2019، روسیه در تغییر وضعیت حقوقی حوزه خزر نقش اساسی داشت و سهم ایران را از 50 درصد به تنها 11.875 درصد در این فرآیند کاهش داد، قبل از اکتشاف چالوس، این بدان معنا بود که ایران در آینده حداقل 3.2 تریلیون دلار درآمد ناشی از ارزش از دست رفته محصولات انرژی در سراسر دارایی های مشترک منابع دریای خزر را از دست خواهد داد.

با توجه به جدیدترین تخمین‌های مربوط به استفاده داخلی از ایران و روسیه، این رقم می‌تواند بسیار بیشتر باشد و پیش از این، برآوردها حاکی از آن بود که چالوس دارای حدود 124 میلیارد فوت مکعب (bcf) گاز در محل است.

این معادل حدود یک چهارم ذخایر گازی است که در میدان گاز طبیعی غول پیکر پارس جنوبی ایران وجود دارد که حدود 40 درصد از کل ذخایر تخمینی گاز ایران و حدود 80 درصد از تولید گاز ایران را تشکیل می دهد.

برآوردهای جدید حاکی از آن است که این سایت یک میدان دوقلو با فاصله 9 کیلومتری از یکدیگر است که چالوس بزرگ دارای 208 میلیارد متر مکعب گاز است و چالوس کوچک دارای 42 میلیارد مکعب مکعب گاز است که در مجموع 250 میلیارد متر مکعب گاز دارد.

همین حق اولین استخراج برای روسیه از این پس شامل میادین عمده نفت و گاز ایران در خرمشهر و استان های نزدیک ایلام هم مرز با عراق می شود.

میادین مشترک ایران و عراق مدت‌هاست که به تهران اجازه می‌دهد تحریم‌ها علیه بخش نفتی کلیدی خود را کنار بگذارد، زیرا نمی‌توان گفت چه نفتی از طرف ایران یا طرف عراقی این میادین آمده است، به این معنی که ایران همانطور که در کتاب جدید من در مورد نظم جدید بازار جهانی نفت به طور کامل تحلیل شده است، به سادگی قادر است نفت تحریم شده خود را به عنوان نفت غیرمجاز عراق تغییر نام دهد و آن را به هر کجا که می خواهد ارسال کند.

بیژن زنگنه، وزیر سابق نفت در سال 2020 علناً بر همین رویه تأکید کرد: آنچه ما صادر می‌کنیم به نام ایران نیست.

اسناد و همچنین [مشخصات] بارها و بارها تغییر می‌کنند، مزیت دیگر میادین مشترک این است که امکان جابجایی موثر پرسنل از طرف ایرانی به طرف عراقی را فراهم می کند و استفاده از پیشرفت های کلیدی نفت و گاز در سراسر عراق بخش مهمی از برنامه طولانی مدت ایران است که به طور کامل توسط روسیه حمایت می شود.

یک پل زمینی به سواحل دریای مدیترانه - سوریه

این امر به ایران و روسیه امکان می‌دهد تا تحویل تسلیحات به جنوب لبنان و منطقه بلندی‌های جولان سوریه را به صورت تصاعدی افزایش دهند تا در حملات به اسرائیل مورد استفاده قرار گیرد.

هدف اصلی این سیاست برانگیختن درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه است که ایالات متحده و متحدانش را به جنگی غیرقابل پیروزی از نوعی که اخیراً در عراق و افغانستان مشاهده شده است، بکشاند، و ممکن است به زودی به عنوان اسرائیل و حماس شناخته شود. (جنگ تشدید می شود)

قیمت تمام اقلام تولیدی که بین روسیه و ایران مبادله می‌شود، از جمله سخت‌افزار نظامی و انرژی، در قرارداد جدید رسمی شده است، اگرچه به نفع ایران نیست، برای کالاهای ایرانی صادراتی به روسیه، تهران بهای تمام شده تولید به اضافه 8 درصد دریافت می کند.

اما این فروش های صادراتی به روسیه به ایران منتقل نمی شود، بلکه به عنوان اعتبار در بانک مرکزی روسیه (CBR) نگهداری می شود و علاوه بر این، ایران کاهش زیادی در نرخ مبادله دلار آمریکا/روبل یا یورو/روبل مورد استفاده برای محاسبه اعتبارات خود در CBR دریافت خواهد کرد.

برعکس، برای کالاهای روسی صادر شده به ایران، مسکو پیش از تحویل و با نرخ ارز بسیار قوی‌تری که به نفع روسیه است، پرداخت خواهد شد. علاوه بر این، قیمت پایه قبل از هر گونه محاسبه نرخ ارز، بر اساس بالاترین قیمتی است که روسیه در 180 روز گذشته برای هر کالایی که به ایران می‌فروشد، تعیین می‌شود.

این سیستم چند هفته ای است که به طور غیررسمی برقرار است و طبق گفته یک منبع ارشد بخش انرژی در تهران در هفته گذشته گفت، روسیه با فروش به بلاروس با قیمت بسیار بالا هرکدام که باشد، بالاترین قیمت ممکن را برای خود تضمین کرده است.

محصولی که قصد دارد بعداً به ایران بفروشد، بنابراین معیار قیمت گذاری لازم را تعیین می کند.

پرداخت کالاها و خدمات خارج از مسیر مستقیم مالی بین بانک‌های مرکزی دو کشور از این پس از طریق حواله بین بانکی بین بانک‌های ایرانی و روسی قابل انجام است.

مواردی که رنمینبی را نیز در بر می گیرند، می توانند از طریق سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی چین (CIPS) که جایگزین آن برای سیستم جهانی ارتباطات مالی بین بانکی جهانی (SWIFT) است، انجام شود.

در بسیاری از موارد، گسترش همکاری‌های نظامی ایران و روسیه با عناصر بخش انرژی قرارداد 20 ساله جدید گره خورده است.

برای ارتقای امکانات در فرودگاه‌ها و بنادر کلیدی که مدت‌ها مورد هدف روسیه بوده‌اند، پیشرفت‌هایی در نظر گرفته شده است که به‌ویژه برای استفاده دوگانه توسط نیروی هوایی و نیروی دریایی این کشور مفید بوده و همچنین نزدیک به تأسیسات اصلی نفت و گاز هستند.

در صدر فهرست فرودگاه‌های ایران که روسیه آن‌ها را به‌عنوان بهترین فرودگاه برای استفاده دوگانه توسط نیروی هوایی خود می‌داند، همدان، بندرعباس، چابهار و آبادان هستند و لازم به ذکر است که روسیه در آگوست 2016 از پایگاه همدان برای راه‌اندازی استفاده کرد. (حملات به اهداف در سوریه با استفاده از بمب افکن های دوربرد توپولف-22 ام 3 و جنگنده های تهاجمی سوخو-34 انجام شده است)

چابهار، بندر بوشهر و بندرعباس در صدر فهرست بنادر دریایی برای استفاده نیروی دریایی این کشور قرار دارند.

به طور مشابه با به دست آوردن اولین حق استخراج روسیه در بخش ایران از دریای خزر، این است که توانایی فرماندهی مشترک بر روی بخش دفاع هوافضای شمالی منطقه خزر ایران نیز به آن داده خواهد شد.

همچنین در اینجا لازم به ذکر است که سیستم جنگ الکترونیک ایران (EW) را می توان به راحتی به تیپ 19 فرماندهی راهبردی مشترک جنوب روسیه (راسوت) در نزدیکی روستوف-آن-دون در شمال غربی خزر متصل کرد. (این را می توان با قابلیت های EW چین نیز مرتبط کرد)

این قابلیت های EW شامل سیستم های پارازیت برای خنثی سازی پدافند هوایی در منطقه می شود و به گفته یک مقام ارشد اتحادیه اروپا، این با موشک‌های جدیدی که طبق قرارداد جدید توسط روسیه برای ارسال به ایران تعیین شده است، تقویت خواهد شد.

منبع بخش امنیتی گفته است: پرسنل منتخب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره آخرین به‌روزرسانی‌های روسی چند موشک کوتاه‌برد و دوربرد Kh-47M2 Kinzhal، اسکندر M ،RS-26 روبژ، BrahMos3 و Avangard آموزش خواهند دید.

وی گفت: قبل از شروع طرح تولید آنها تحت لیسانس در ایران، با هدف ماندن 30 درصد آنها در ایران و بازگرداندن بقیه به روسیه.

همه اینها به این معناست که قرارداد 20 ساله جدید بین ایران و روسیه چشم انداز خاورمیانه، جنوب اروپا و آسیا را تغییر خواهد داد، زیرا ایران دارای دامنه نظامی گسترده ای خواهد بود که به آن اهرم های بسیار بیشتری می دهد.

وی در پایان گفت: این دسترسی همچنین به این معنی است که کشورهای این حوزه احساس خواهند کرد که تداوم اتکا به ایالات متحده برای حفاظت از آنها گزینه ای بسیار مخاطره آمیزتر از قبل است.

مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است. سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد. ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست، و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.