گزارش های اطلاعاتی از کشورهای اروپایی حاکی از آن است که ایران به سرعت در حال پیشبرد برنامه هسته ای خود است و احتمالاً به اولین آزمایش سلاح هسته ای خود نزدیک می شود.
دو هفته پیش، پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر پیشرفت آمریکا و ایران پس از از سرگیری مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای، قیمت نفت کاهش یافت، اقدامی که می‌تواند تحریم‌های صادرات نفت ایران را کاهش دهد.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش داد که مذاکرات با سرعتی بیش از حد انتظار پیش می رود و احتمال دستیابی به توافق در عرض چند هفته وجود دارد. مفاد قرارداد احتمالاً شامل توقف فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم 60 درصدی و بالاتر از سوی ایران در ازای صدور مجوز به میزان 1 میلیون بشکه در روز نفت می‌شود.
اما اکنون یک گزارش بسیار بحث برانگیز ادعا می کند که ایران به آزمایش اولین سلاح هسته ای خود نزدیک شده است.
گزارش‌های اطلاعاتی جداگانه منتشر شده توسط آلمان، هلند و سوئد در نیمه اول سال جاری می‌گویند که ایران پیوسته به دنبال دستیابی به فناوری برای برنامه هسته‌ای خود و برنامه موشک های بالستیک خود بوده است.
سرویس امنیت عمومی و اطلاعاتی آمریکا مدعی شد که پیشرفت‌های هسته‌ای تهران، از جمله غنی‌سازی اورانیوم، گزینه اولین آزمایش هسته‌ای احتمالی [ایران] را نزدیک‌تر می‌کند.
آژانس اطلاعاتی هلند تشخیص داده است که ایران به طور فزاینده‌ای سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر غنی‌سازی اورانیوم را مستقر می‌کند و ظرفیت غنی‌سازی خود را افزایش می‌دهد.
این دیدگاه توسط مقامات اطلاعاتی سوئد تأیید می‌شود و ادعا می‌کنند که فناوری سوئد به‌عنوان محصولاتی با کاربرد دوگانه و محصولات پیشرفته و حیاتی برای استفاده غیرنظامی و نظامی مورد علاقه ایران است. ایران هم فناوری و هم دانش را از طریق روش‌های غیرقانونی تهیه می‌کند، و توانایی های خود را از طریق دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی سوئد توسعه می دهد.
چشم انداز احیای توافق هسته ای ایران به طور چشمگیری تغییر کرده است، از تقریباً قطعی در مارس 2022 به تقریباً صفر تا پایان سال و اکنون چشم انداز دوباره روشن است.
وضعیت اقتصادی ایران احتمالاً ایران را مجبور خواهد کرد که در نهایت نظارت و امضای توافق هسته‌ای جدید را زودتر بپذیرد، زیرا ذخایر ارزی این کشور از 122.5 میلیارد دلار در سال 2018 به 20 میلیارد دلار در سال 2021 بسیار کاهش یافته است و سپس به 41.4 میلیارد دلار در سال 2022 بهبود یافته است.
با نرخ فرار سرمایه ارز خارجی از ایران که نزدیک به 5 میلیارد دلار در ماه است، ایران در وضعیت چندان غبطه‌انگیزی قرار ندارد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که استراتژی دولت بایدن در مورد جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران از پیشگیری به مهار تغییر کرده است و پنج سال پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده آمریکا به طرز بدنامی از برجام دوره اوباما کنار گذاشت، مسیر دستیابی به توافق جدید آسان‌تر شده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس سابق کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس ایران، مدعی شده است که دولت بایدن چشم‌های خود را روی برخی از معاملات انرژی ایران خواهد بست و اجازه می‌دهد تا برخی از وجوه مسدود شده ایران آزاد شود.
در ازای این که ایران از گسترش برنامه هسته ای خود بیش از سطح فعلی خودداری کند، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران گفته است که توافق با غرب تا زمانی که زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را تحت تأثیر قرار ندهد، قابل قبول است، مشابه آنچه که او در هنگام امضای اولین توافق در سال ۲۰۱۵ بیان کرد.
در صورتی که ایران کلاهک هسته‌ای خود را آزمایش کند، این تردید وجود دارد که آیا دولت بایدن مایل باشد به سمت دیگری نگاه کند.
اما با فرض حصول توافق، ایران همچنان می‌تواند بازارهای جهانی را حتی به عنوان یکی از اعضای اوپک تحت فشار قرار دهد، با توجه به اینکه این کشور قادر است نفت مخفی زیادی را تحت تکنیک‌های مختلف پنهان‌سازی صادر کند.
صادرات نفت خام ایران در ماه می از 1.5 میلیون بشکه در روز فراتر رفت که بالاترین سطح از سال 2018 است، علیرغم اینکه این کشور همچنان تحت تحریم های ایالات متحده است، ماه گذشته، تهران گفت که تولید نفت خام خود را به بالای 3 میلیون بشکه در روز رسانده است، که باز هم بالاترین میزان از سال 2018 است.
با این حال، احتمالاً با توجه به اینکه تولید فعلی ایران به میزان قابل توجهی کمتر از اوج سال 2018 با 3.7 بشکه در روز است، جای بیشتری وجود دارد.
اما افزایش تولید از سطح کنونی به جایی نزدیک به جاه‌طلبی‌های ایران (بیژن نامدار زنگنه، وزیر سابق نفت ایران زمانی گفته بود که بزرگترین آرزویش افزایش تولید نفت ایران به شش میلیون بشکه در روز است) حداقل سال‌ها طول می‌کشد.
تا حد زیادی به خاطر سال ها سرمایه گذاری کم، طی چهار دهه گذشته، تهران نتوانسته است درآمد نفتی خود را به اندازه کافی در ظرفیت تولید خود سرمایه گذاری کند یا اقتصاد خود را متنوع کند.
در واقع، از زمان انقلاب 1979، جمهوری اسلامی هرگز در هیچ برهه ای از زمان قادر به تولید بیش از 4 میلیون بشکه در روز نبوده است.
برای پیچیده تر شدن اوضاع، سرمایه گذاران خارجی در چهار دهه پس از تأسیس جمهوری اسلامی عمدتاً از اقتصاد ایران دور مانده اند، بخشی از مشکل اینجاست که مدل اقتصادی تحت کنترل دولت سالانه بیش از 50 میلیارد دلار را صرف یارانه های نفت و گاز می کند تا شهروندان خود را مطیع نگه دارد.
نتیجه این است که ایرانی‌ها از ارزان‌ترین قیمت بنزین و برق در همه جای دنیا برخوردار هستند، اما به دلیل اقتصادی که بیش از حد متکی به دلارهای نفتی است، مجبورند با نرخ بالای بیکاری و تورم دست و پنجه نرم کنند. دولت رئیسی اصلاحات اساسی را در سیستم یارانه های کشور آغاز کرده است، اما پذیرفته است که فساد ستیزی تلاش های او را کم رنگ کرده است.
علیرغم مشکلات اقتصادی، ایران به صادرات مقادیر قابل توجهی نفت، حتی تحت تحریم‌های آمریکا، ادامه می‌دهد و در صورت انعقاد یک توافق جدید، احتمال باز شدن بازارهای جهانی به روی ایران وجود دارد.
لینک سایت مرجع
مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است... سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد، ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.
