آیا ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه بالاخره می‌تواند چین را در مورد پروژه بلندپروازانه خط لوله گاز طبیعی (سیبری 2) که می‌تواند جریان انرژی در سراسر آسیا را متحول کند، متعهد کند؟

انتظار می رود پوتین در دیدار با شی جین پینگ همتای چینی خود در پکن برای گفت و گو و شرکت در سومین مجمع کمربند و جاده در تاریخ 17 تا 18 اکتبر برای پیشرفت در خط لوله گاز سیبری 2 به مقصد چین تلاش کند.

خط لوله پیشنهادی گاز را از ذخایر عظیم شبه جزیره یامال در غرب سیبری به چین، بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان و مشتری اصلی گاز (روسیه) می رساند.

مقامات روسی در ماه‌های اخیر با همتایان خود از چین و مغولستان (خط لوله قرار است از این کشور عبور کند) ملاقات کرده‌اند و الکساندر نواک معاون نخست‌وزیر روسیه در سپتامبر اعلام کرد که مسیر Power of Siberia-2 قرار است پس از مذاکرات سه‌جانبه نهایی شود. 

در نشانه دیگری از پیشرفت مذاکرات انرژی، انتظار می رود پوتین نیز به ترتیب به همراه روسای غول های انرژی روسیه گازپروم و روسنفت، الکسی میلر و ایگور سچین به پکن برود.

جوزف وبستر یکی از اعضای ارشد مرکز انرژی جهانی شورای آتلانتیک گفت: دیدن سفر میلر و سچین با پوتین و همچنین دیدارهای اخیر با مغولستان بسیار شگفت انگیز است.

سفر پرمخاطب پوتین اولین سفر او به چین پس از تهاجم روسیه به اوکراین است و در حالی انجام می شود که مسکو در تلاش است تا تجارت با آسیا را با کاهش روابط اقتصادی با غرب تقویت کند. چین - یک شریک سیاسی و اقتصادی حیاتی برای کرملین در بحبوحه جنگ - در این استراتژی تنوع‌بخشی مرکزی است و اقتصاد روسیه از خط لوله جدید گاز رونق زیادی خواهد گرفت.

نکته مهم برای مسکو - که برای جبران حداقل بخشی از بازار اتحادیه اروپا که به دلیل عواقب جنگ در اوکراین از دست داده به قدرت سیبری-2 نیاز دارد - این است که پکن در حال حاضر انگیزه خاصی برای موافقت با این توافق ندارد.

تحلیلگران انرژی می گویند که سرمایه گذاری پیشنهادی باید بر چالش های اقتصادی، مالی و فنی رو به رشد غلبه کند تا به نتیجه برسد. قدرت چانه زنی مسکو با همسایه قدرتمندترش از لحاظ اقتصادی در طول جنگ در اوکراین تضعیف شده است و هنوز سوالاتی در مورد توانایی گازپروم برای انجام چنین پروژه زیرساختی پیچیده ای وجود دارد.

درآمد حاصل از این خط لوله نیز نامشخص است زیرا با رقابت رو به رشد چین به سمت انرژی های تجدیدپذیر مواجه است.

وبستر خاطرنشان کرد، علی‌رغم این نگرانی‌های فزاینده، خط لوله همچنان می‌تواند چراغ سبز دریافت کند، زیرا شی به دنبال اولویت دادن به اهمیت ژئوپلیتیک مسکو برای پکن است، علی‌رغم خطرات ناشی از چشم‌انداز اقتصادی آشفته خط لوله.

وبستر می‌گوید: روس‌ها مدتی است که علیرغم نامطلوب بودن شرایط اقتصادی، برای رسیدن به توافق تلاش می‌کنند. روابط روسیه و چین قوی است و به نظر می‌رسد که شی و پوتین هر دو قصد دارند پایه‌هایی را بنا کنند تا بتواند از آنها به عنوان رهبر دوام بیاورد.

این خط لوله که بیش از یک دهه پیش به عنوان بخشی از اقدام روسیه برای تنوع بخشیدن به فروش گاز به آسیا تصور می شد، از فوریه 2022، زمانی که مصرف اروپا به شدت شروع به کاهش کرد و کرملین را مجبور کرد فوری خریداران جایگزین برای گاز خود پیدا کند، ابعاد جدیدی به خود گرفت.

بحث در مورد خط لوله از قبل در جریان بود که این پروژه دوباره در سفر پوتین به چین در جریان بازی های المپیک پکن چند هفته قبل از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین مورد بحث قرار گرفت و از آن زمان مسکو همچنان بر آمادگی خود برای آغاز ساخت سیبری-2 تاکید کرده است، اگرچه چین تا حد زیادی در مورد این موضوع سکوت کرده است.

در جریان نشست ماه مارس، شی به نظر می‌رسید که طرح خط لوله را دور بزند، در حالی که پوتین در ابتدا در مورد آن صحبت کرد که گویی توافقی حاصل شده است و در طی اظهارات عمومی گفت که عملاً همه پارامترها نهایی شده‌اند.

این موضوع در بیانیه روسیه در پایان اجلاس عقب نشینی شد تا نشان دهد که درباره آن بحث شده است اما توافقی حاصل نشده است. میخائیل میشوستین نخست وزیر روسیه در ماه مه به چین سفر کرد و طبق گزارش ها در مورد خط لوله گفتگو کرد، اما در نهایت بدون تعهد مشخص از سوی پکن ترک کرد.

در میان مذاکرات جاری پیرامون قدرت سیبری-2، شی تا حد زیادی در طول جنگ در اوکراین در کنار پوتین ایستاده است. تجارت چین و روسیه پس از تهاجم به شدت افزایش یافته است و روسیه به قدرت های آسیایی - از جمله چین - حجم بیشتری از نفتی که به دلیل تحریم ها دیگر نمی تواند به غرب بفروشد فروخته است.

چین و روسیه در حال حاضر خط لوله قدرت سیبری را در اختیار دارند که در سال 2019 راه اندازی شد و در سال 2014 میان پوتین و شی در مدت کوتاهی پس از الحاق اجباری شبه جزیره کریمه به مسکو و آغاز جنگ در شرق اوکراین توسط جدایی طلبان مورد حمایت روسیه توافق شد.

انتظار می رود این خط لوله تا سال 2025 به حداکثر ظرفیت خود یعنی 38 میلیارد متر مکعب در سال برسد و به میادین گازی جدید در شرق سیبری متکی است.

در مقابل خط لوله جدید Power of Siberia-2 با هدف تامین گاز چین از شبه جزیره یامال که از لحاظ تاریخی دارای خطوط لوله به سمت بازار اتحادیه اروپا است (از جمله نورد استریم که منبع اصلی اختلافات در طول سال ها قبل از خرابکاری در سال 2022 بود) است.

طبق برآورد روسیه دومین خط لوله سیبری می تواند تا 50 میلیارد متر مکعب گاز را در سال انتقال دهد.

در حالی که پوتین ممکن است برای یافتن مشتریان جدید برای گازی که قبل از حمله به اوکراین به اروپا سرازیر شده بود، احساس فشار کند، اگر چین زمان خود را معطوف کند، ممکن است به پکن اجازه دهد تا قیمت پایین‌تری را برای گاز ترانزیت گاز سیبری-2، جان یوان جیانگ، تضمین کند.

چین و روسیه هنوز در مورد شرایط تحویل گاز از طریق مسیر جدید، از جمله قیمت‌گذاری، به توافق نرسیده‌اند. جیانگ خاطرنشان می کند که مذاکرات پیچیده است و ممکن است پیچیدگی های بیشتری به دلیل عدم اطمینان در مورد نیازهای گاز طبیعی چین پس از سال 2030 ایجاد شود، زمانی که انتظار می رود اتکای چین به انرژی های تجدیدپذیر افزایش یابد و مصرف گاز داخلی کاهش یابد.

علاوه بر این، درآمد نهایی روسیه در مقایسه با سایر معاملات خط لوله که توسط کرملین منعقد شده است، می‌تواند حاشیه‌ای باشد و نمی‌تواند با آنچه که از فروش اروپا از دست رفته است، برابری کند.

شرکت سرمایه گذاری BCS Global Markets تخمین می زند که Power of Siberia-2 سالانه 12 میلیارد دلار برای گازپروم آورده و حدود 4.6 میلیارد دلار مالیات به دولت ارسال می کند. این مقدار اخیر کمتر از نیمی از میانگین درآمد ماهانه روسیه از انرژی در سال 2023 است، اما در بحبوحه جنگ پرهزینه کرملین در اوکراین بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.

استراتژی انرژی چین

پکن امنیت انرژی خود را در اولویت قرار می دهد و برای جلوگیری از وابستگی بیش از حد به یک صادرکننده، در تامین قراردادهای گاز طبیعی برای مقادیر بیشتر از نیاز واقعی خود فعال بوده است.

گاز روسیه در حال حاضر بخش کوچکی از کل بازار چین را با خطوط لوله زمینی که آسیای مرکزی را از ترکمنستان ترانزیت می کند - و همچنین قراردادهای بلندمدت با قطر، ایالات متحده، استرالیا، و سایر بازیگران انرژی برای گاز طبیعی مایع (LNG) تشکیل می دهد. ) بقیه لوازم خود را تشکیل می دهد.

تنوع بخشی در قراردادهای گازی چین بسیار مهم است و شی همچنین از ساخت خط لوله موسوم به خط D - که چهارمین خط لوله ای است که گاز ترکمنستان را به چین می آورد - در نشستی با رهبران آسیای مرکزی در ماه مه حمایت کرد.

آلیچا باچولسکا کارشناس سیاست چین در شورای روابط خارجی اروپا گفت که چین هنوز به تقاضای گاز روسیه در آینده چه خواهد بود و اینکه پکن در مورد اتکای به روسیه در زمانی که به روسیه خواهد بود مردد است.

او افزود که حتی اگر این خط لوله تصویب شود، تکمیل کامل آن سال‌ها و چندین دور مذاکرات سخت در مورد قیمت‌گذاری و سایر مسائل مرتبط طول می‌کشد که هر گونه تأثیری بر بازار انرژی چین و خزانه دولت روسیه را به تأخیر می‌اندازد.

وبستر شورای آتلانتیک خاطرنشان می کند که تایید خط لوله دور از قطعیت است و در سفر آتی پوتین ممکن است رهبر روسیه پکن را بدون تعهد روشن در مورد Power of Siberia-2 ترک کند، او گفت که چین همچنان ممکن است در طول این سفر برای نشان دادن روابط نزدیک دوجانبه خود، اشکال دیگری از حمایت را ارائه دهد.

وبستر گفت: چین ممکن است تمایل بیشتری برای ارائه مزایای روسیه در سایر زمینه‌هایی که گاز طبیعی نیستند، داشته باشد، شاید شرایط مساعد در زمینه نفت یا کمک های غیرکشنده در سایر بخش ها باشد.

چین گزینه های زیادی برای تسکین روسیه دارد که شامل Power of Siberia-2 نمی شود.

مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است. سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد. ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست، و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.