پالایشگاه الدقم که مدت ها مورد انتظار بود در این ماه به طور رسمی افتتاح شد، موقعیت جغرافیایی استراتژیک عمان برای چین بسیار مهم است، با سواحل طولانی در امتداد خلیج فارس و دریای عمان که دسترسی مساوی بدون محدودیت را به بازارهای غرب و شرق ارائه می دهد.

پروژه 8.5 میلیارد دلاری و 230000 بشکه‌ای - در روز - مورد انتظار، پالایشگاه الدقم (DRP) و پروژه‌های جانبی آن (با هزینه 10 میلیارد دلاری دیگر) در 7 فوریه رسما افتتاح شد و جذابیت قابل توجه پیش از این را افزایش داد.

سلطان نشین عمان به چین و ایران نزدیک و پروژه دقم توسط عمان به عنوان روشی کلیدی در نظر گرفته شد که با استفاده از آن می‌توان بازده ذخایر نسبتاً پایین نفت و گاز خود (فقط حدود پنج میلیارد بشکه ذخایر نفت و حدود 24 تریلیون فوت مکعب گاز) را با پالایش این ذخایر به بالاترین حد ممکن رساند.

ارزش محصولات پتروشیمی مشکل عمده ای که سلطان نشین در تعهد بزرگ دقم با آن مواجه شد این بود که ایجاد یک حضور پتروشیمی مستلزم هزینه های اولیه هنگفتی است تا بتواند بازدهی بسیار پایین تری تولید کند و این شکاف بزرگی را در امور مالی آن ایجاد کرد.

چین از مدت ها قبل اهمیت استراتژیک بسیار بیشتر عمان را نسبت به منابع متوسط نفت و گاز یا طرح های پالایشگاهی آن، درک کرده بود، بنابراین به سرعت از این واقعیت استفاده کرد که در حال حاضر حدود 90 درصد از صادرات نفت عمان را در یک سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری در پروژه پالایشگاه الدقم به خود اختصاص داده است و به دنبال آن قراردادهای متعدد دیگری نیز انجام شد.

پروژه پالایشگاه الدقم مطمئناً یک اقدام ارزشمند برای عمان است و بخش پالایشگاهی این پروژه در کنار مجتمع صنعتی لیوا پلاستیک (LPP) و پالایشگاه صحار در منطقه ویژه اقتصادی در دقم فعالیت خواهد کرد.

بخش نهایی چشم انداز عمان برای ایجاد یک تجارت یکپارچه پالایشی و پتروشیمی عمانی، خط لوله تولید صحار مسقط (MSPP) به طول 290 کیلومتر برای حمل و نقل محصولات پالایش شده است و MSPP پالایشگاه های مینا الفهال و صحار را به یک مرکز توزیع و ذخیره سازی میانی در الجفنین متصل می کند.

چین نیز تا حدودی از این امکانات استفاده خواهد کرد، اما به طور کلی مورد توجه پکن نیست، با این حال آنچه از جهات مختلف برای آن بسیار جالب است، این واقعیت است که تکمیل آن توسط عمان با استفاده از بودجه چینی - که باید در یک برنامه زمان‌بندی تزلزل‌ناپذیر بازپرداخت شود و ضایعات ناشی از عدم پرداخت، حق پکن برای توقیف دارایی‌ها از جمله مهمترین و استراتژیک ترین آنها قطعات زمین و دریا) - به چین کنترل بیشتری نسبت به قبل بر حکومت سلطنتی عمان خواهد داد.

به گفته یک منبع بلندپایه که از نزدیک با وزارت نفت ایران همکاری می کند، هدف دیرینه چین از تلاش برای کنترل ایمن بر عمان، تسلط بر تمام نقاط کلیدی مسیر حمل و نقل نفت خام از خاورمیانه به داخل بوده است - اروپا که از مسیر دماغه امید خوب (گران تر و چالش برانگیزتر از نظر دریایی) و مسیر تنگه هرمز (از نظر سیاسی حساس تر) اجتناب می کند - این به طور کامل با هدف استراتژیک گسترده پکن که در پروژه چند نسلی قدرت گرفتن ابتکار کمربند و جاده (BRI) گنجانده شده است، هماهنگ است.

چین در حال حاضر کنترل مؤثری بر تنگه هرمز از طریق توافقنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین دارد، همین معامله همچنین به چین بر تنگه باب المندب تسلط می‌دهد، که از طریق آن نفت خام از طریق دریای سرخ به سمت کانال سوئز پیش از انتقال به مدیترانه و سپس به سمت غرب ارسال می‌شود.

این امر از آنجا به دست آمده است که بین یمن (حوثی‌ها که مدت‌ها مورد حمایت ایران بوده‌اند) و جیبوتی (که چین نیز از طریق وام‌های مشابهی که تحت پوشش BRI اعطا شده است، در تنگنا قرار گرفته است) قرار دارد.

دومین کاربرد عمده ای که چین برای عمان دارد استفاده از بخشی از قابلیت پردازش گاز طبیعی مایع (LNG) خود است تا ایران بتواند در نهایت تجارت LNG خود را به یک عملیات در مقیاس جهانی تبدیل کند. برنامه این است که ایران حداقل از 25 درصد از کل ظرفیت تولید 1.5 میلیون تنی LNG عمان در سال در کارخانه قلهات استفاده کند. چنین ایده ای در اصل بخشی از قرارداد همکاری گسترده تر بین عمان و ایران بود که در سال 2013 انجام شد، دامنه آن در سال 2014 گسترش یافت و در آگوست 2015 به طور کامل به تصویب رسید که بر واردات حداقل 10 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از عمان در سال متمرکز بود. (bcm/y) از ایران به مدت 25 سال از طریق خط لوله زیر آب. این معامله قرار بود در سال 2017 آغاز شود و در آن زمان حدود 60 میلیارد دلار ارزش داشت. سپس هدف به 43 میلیارد متر مکعب در سال تغییر کرد تا به مدت 15 سال وارد شود، و سپس در نهایت به حداقل 28 میلیارد متر مکعب در سال، همچنین برای مدت حداقل 15 سال، تغییر یافت. خط لوله زمینی این پروژه که گاز میادین بزرگ پارس جنوبی و پارس شمالی را در وهله اول انتقال می‌دهد، حدود 200 کیلومتر خط لوله 56 اینچی از رودان تا کوه مبارک در جنوب استان هرمزگان را شامل می‌شود. این بخش دریایی شامل یک خط لوله 36 اینچی به طول 192 کیلومتر در امتداد بستر دریای عمان در عمق 1340 متری از ایران تا بندر صحار در عمان است.

هدف از این قرارداد، انتقال کاملاً آزاد گاز ایران (و بعداً نفت) از طریق عمان بود که از طریق خلیج عمان و سپس به بازارهای جهانی هیدروکربن انجام می شد. این مسیر به گونه ای طراحی شده بود که به ایران اجازه دهد همان جریان های بدون تحریم را که از طریق عراق انجام می داد، داشته باشد، همانطور که در آخرین کتاب من در مورد بازارهای جهانی نفت نیز تحلیل شده است. با توجه به ماهیت تحریم‌های احتمالی این پروژه، ایالات متحده جلوگیری از این پروژه LNG ایران و عمان را در تلاش‌های خود برای جلوگیری از گسترش مسیرهای صادرات هیدروکربن‌های ایران به بازار پررونق آسیا گنجانده است. قبل از شروع محاصره قطر به رهبری عربستان سعودی در سال 2017، ایالات متحده یک جایگزین برای عمان ارائه کرد و آن افزایش جذب گاز از قطر بود. این از طریق خط لوله دلفین که از قطر به عمان و از طریق امارات متحده عربی می‌گذرد یا به شکل LNG می‌آید، اما عمان نپذیرفت. تمایل عمان برای احیای طرح های خط لوله گاز ایران-عمان نیز در آن زمان با درخواست امارات برای پرداخت هزینه های فزاینده ای برای اجازه ترانزیت گاز از ایران از طریق آب های این کشور تقویت شد که باز هم بخشی از استراتژی ایالات متحده برای متقاعد کردن بود. عمان گاز خود را از قطر می گیرد.

به دنبال از سرگیری قرارداد روابط بین ایران و عربستان سعودی که اخیراً با میانجیگری چین انجام شد، همانطور که در آخرین کتاب من نیز تحلیل شده است، به نظر می رسد تمایل امارات متحده عربی برای استفاده توسط ایالات متحده در مبارزه با این شبکه جدید خطوط لوله برنامه ریزی شده از بین رفته است. خط لوله گاز جدید بزرگی که در حال برنامه ریزی است در امتداد یک کریدور 2000 کیلومتری از طریق عمان - و امارات - از طریق دریای عرب و به هند امتداد خواهد داشت. این اجازه می دهد تا گاز از عمان و امارات و از ایران، عربستان سعودی، قطر و ترکمنستان جمع آوری شود. این کشورها روی هم، بر اساس برآوردهای بسیار محافظه کارانه، کمتر از ۲۸۹۵ تریلیون فوت مکعب ذخایر گازی دارند - ایران ۱۲۰۰ تریلیون مکعب مکعب، قطر ۸۵۸ تریلیون مکعب فوت مکعب، عربستان سعودی ۳۳۳ تریلیون مکعب فوت مکعب، ترکمنستان ۲۶۵ تریلیون فوت مکعب، امارات ۲۱۵ تریلیون فوت مکعب و عمان.

مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است. سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد. ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست، و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.