رویکرد محاسبه شده ایران در قبال تنش‌های منطقه‌

کارشناسان معتقدند توانمندی‌های نظامی ایران در زمینه‌هایی مانند پهپاد و موشک‌ پیشرفته است، اما با قابلیت‌های متعارف و هسته‌ای اسرائیل همخوانی ندارد و این امر باعث می‌شود ایران به جای رویارویی مستقیم به جنگ نامتقارن و نیروهای نیابتی تکیه کند.

از زمانی که اسرائیل جنگ خود را در نوار غزه آغاز کرد، گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران در حمایت از فلسطینی‌ها به اهداف اسرائیل و ایالات متحده در سراسر خاورمیانه حمله کردند.

در حالی که ایران از زمان شروع جنگ در ماه اکتبر، قدرت (نفوذ) خود را در منطقه گسترده کرده است، تهران از اقدام نظامی مستقیم علیه اسرائیل و متحد اصلی آن، ایالات متحده اجتناب کرده است.

رهبری ایران، از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، بر رویکرد آشتی جویانه تاکید کرده و اعلام کرده است که ایران آغازگر جنگ نخواهد بود، اما به تجاوز پاسخ خواهد داد.

کارشناسان می گویند که جمهوری اسلامی جنگ مستقیم علیه دشمنان خود را تهدیدی برای ثبات شکننده داخلی و بقای خود می داند.

الکس واتانکا، مدیر برنامه ایران در مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت که ایران در یک جنگ کوتاه مدت چیزهای زیادی برای از دست دادن دارد، [این] انواع سؤالات را در مورد آینده جمهوری اسلامی به همراه دارد.

موضوع بقا

احتمال رویارویی مستقیم نظامی آمریکا و ایران پس از آن افزایش یافت که یک گروه شبه نظامی تحت حمایت تهران در عراق سه سرباز آمریکایی را در حمله پهپادی در اردن در 29 ژانویه کشتند، اما تهران از زمان حمله لحن آشتی جویانه خود را به کار گرفته است و نسبت به حملات ایالات متحده به خاک ایران محتاط است.

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران در 2 فوریه گفت که این کشور هیچ جنگی را آغاز نخواهد کرد اما اگر کسی بخواهد برای ما قلدری کند به شدت پاسخ خواهیم داد.

راز زیمت، محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی مستقر در اسرائیل (INSS)، گفت که بقای جمهوری اسلامی هدف اصلی تشکیلات و حاکمیت است و هرگونه جنگ با اسرائیل و ایالات متحده یک تهدید وجودی برای جمهوری اسلامی خواهد بود.

نظام ایران در سال‌های اخیر مجبور بوده است با بحران‌های داخلی متعددی از جمله افزایش ناآرامی‌های مدنی و اقتصاد متزلزل دست و پنجه نرم کند.

مرگ مهسا امینی در سپتامبر 2022 در بازداشت پلیس - که به اتهام رعایت نکردن قوانین پوشش (حجاب) زنان در ایران بازداشت شده بود - ماهها اعتراضات مرگبار سراسری را برانگیخت که یکی از بزرگترین چالشها برای جمهوری اسلامی در چند دهه گذشته بود.

نظام (ایران) مدت‌ها مدعی است که مشروعیت خود را از اراده مردم می‌گیرد، اما این ادعا در سال های اخیر به طور فزاینده ای مورد تردید قرار گرفته است. (و غرب با حمایت از ناآرامی ها و اغتشاشات در ایران در صدد به چالش کشیدن این مشروعیت است)

انتخابات پارلمانی در سال 2020 و انتخابات ریاست جمهوری در سال 2021 شاهد مشارکت کم سابقه ای بود و کمتر از نیمی از واجدین شرایط رای خود را در هر دو انتخابات به صندوق انداختند و نگرانی های مشابهی در مورد حضور ضعیف در انتخابات آتی مجلس و مجلس خبرگان که قرار است ماه آینده برگزار شود، وجود دارد.

مقامات همچنین با بدتر شدن اقتصاد دست و پنجه نرم کرده اند که توسط تحریم های بین المللی و سوء مدیریت دولت، فلج شده است و منجر به افزایش تورم، افزایش بیکاری و فقر فزاینده شده است.

زیمت گفت: تصمیمات سیاست خارجی مستقیماً تحت تأثیر افکار عمومی نیست ولی با این وجود، نیاز حکومت ایران به جلوگیری از اغتشاشات داخلی بیهوده در ایران، بدون شک انتخاب های آن را شکل می دهد.

توان نظامی

سال‌هاست که مقامات نظامی ایران درباره زرادخانه پهپادها و موشک‌های این کشور رجزخوانی کرده‌اند، اما کارشناسان می گویند ایران فاقد توانایی نظامی برای به چالش کشیدن اسرائیل و ایالات متحده است.

زیمت گفت: ایران به خوبی می‌داند که اسرائیل در یک درگیری نظامی مستقیم، چه از نظر دفاعی و چه در تهاجمی، برتری عملیاتی و اطلاعاتی آشکاری نسبت به خود دارد.

جان کرزیزانیاک، یکی از همکاران پژوهشی در پروژه کنترل تسلیحات هسته ای ویسکانسین، گفت که اسرائیل علاوه بر داشتن یک ارتش برتر متعارف، یک بازدارنده هسته ای نیز دارد، به طور گسترده اعتقاد بر این است که اسرائیل دارای تسلیحات هسته‌ای است، به طوری که ابتکار تهدید هسته‌ای مستقر در واشنگتن تخمین می‌زند که اسرائیل حدود 90 کلاهک هسته‌ای دارد.

تحت دهه‌ها تحریم، ایران سرمایه‌گذاری زیادی در توسعه برنامه‌های تسلیحاتی داخلی انجام داده است که در نتیجه پهپادها و موشک‌های ارزان و موثر تولید می‌شود.

مقامات ایرانی به خود می بالند که برخی از سلاح های این کشور به طور خاص برای ضربه زدن به اسرائیل ساخته شده است، به عنوان مثال مقامات ادعا کرده اند که یک موشک بالستیک فتاح می تواند در 400 ثانیه به تل آویو برسد.

اما واتانکا گفت که این فقط جنگ روانی علیه اسرائیلی‌ها است و به منظور تقویت وجهه جمهوری اسلامی که عنوان تنها حافظ یا مروج آرمان فلسطین است.

کرزیزانیاک تصریح کرد که موشک‌های ایران می‌توانند تهدیدی جدی برای اسرائیل باشند در حالی که پهپادهای تهاجمی این کشور مانند شاهد-136 می‌توانند در صورت شلیک به تعداد زیاد، جمعیت (مناطق) غیرنظامی را ویران کنند، اما او گفت که اسرائیل همچنان برتری نظامی خود را حفظ کرده است.

کریزانیاک گفت که به همین دلیل است که ایران همچنان بر جنگ های غیرمتعارف و قابلیت های نامتقارن خود تکیه خواهد کرد، وی افزود: یک جنگجوی چریکی هرگز به دشمن حمله نمی کند.

به گفته زیمت، تهران با استفاده از شبه نظامیان موسوم به محور مقاومت، شبکه وابسته به گروه های شبه نظامی در منطقه که در مقابله با اسرائیل و ایالات متحده به ایران کمک می کنند، احتمال آسیب رساندن به دارایی های قابل توجه ایران و تلفات را در داخل کشور کاهش می دهد.

او گفت که این به ایران امکان می‌دهد از طریق شرکای منطقه‌ای خود در چند جبهه با اسرائیل بجنگد، البته با دامنه محدود.

کارشناسان می گویند که بی میلی ایران به انتقام گرفتن از کشته شدن حداقل 10 عضو سپاه (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) در حملات مشکوک اسرائیل در سوریه و لبنان از اوایل دسامبر، این استدلال را بیشتر تقویت می کند که تهران می خواهد از جنگ اجتناب کند.

ماه گذشته، ایران حملات موشکی به اهدافی در سوریه، عراق و پاکستان انجام داد که به طور گسترده به عنوان هشداری برای اسرائیل و ایالات متحده تلقی شد اما زیمت گفت که ایران از تشدید تنش که منجر به جنگ با اسرائیل و ایالات متحده می شود اجتناب کرده است.

وی افزود: در حال حاضر، به نظر می‌رسد نگرانی‌های ایران در مورد رویارویی مستقیم با اسرائیل بیشتر از تمایل این کشور برای انتقام گرفتن است.

مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است... سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد، ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.